تجزیه و تحلیل کاریوتیپی ژنوتیپ‌های بومادران با استفاده از روش‎های آماری چند متغیره

به منظور مطالعه سیتوژنتیکی و تعیین سهم هر یک از صفات کاریوتیپی در ایجاد تنوع شش ژنوتیپ از دو گونه بومادران A. millefolium و A. santolina مورد بررسی قرار گرفت. برای تهیه نمونه کروموزومی مناسب 5/0 سانتی متر نوک ریشه جدا و پس از پیش تیمار تثبیت گردید. بعد از هیدرولیز، اسکواش و در نهایت عکسبرداری و تهیه کاریوتیپ صورت گرفت. عدد پایه کروموزومی در تمام ژنوتیپ‎ها x=9 بود. ژنوتیپ‌های الیگودرز، اردبیل، مشکین شهر دیپلوئید و اراک، ایلام و استهبان تتراپلوئید بودند. براساس جدول دو طرفه استبینز اراک و ایلام در کلاس 1A، اردبیل و مشکین شهر در کلاس 2A و الیگودرز و استهبان در کلاس 1B قرار گرفتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که از نظر S، L و T استهبان دارای کمتربن و الیگودرز دارای بیشترین مقدار می‌باشد. در تجزیه به عامل‎ها دو عامل در مجموع بیش از 92/90 درصد از کل تغییرات داده‌ها را توجیه کردند. عامل اول با توجیه 65/46 درصد از تغییرات شامل ضرایب عاملی مثبت و معنی دار برای صفات L/S و L-S و ضرایب عاملی منفی و معنی دار برای صفات %F و S/L بود؛ لذا عامل نسبت بازوهای کروموزومی و شاخص‎هازیوارا نامگذاری شد. عامل دوم با توجیه 27/44 درصد ازتغییرات، دارای ضرایب عاملی مثبت و معنی دار برای صفات S، L، T و %RL بود؛ لذا عامل اندازه کروموزوم یا ژنوم نامیده شد. تجزیه خوشه‎ای ژنوتیپ‎ها را در دو خوشه گروه بندی نمود. در تجزیه‎های آماری از نرم افزارهای Excel (2007)، Photoshop (Adobe Photoshop CS2) و SPSS (PASW Statistics18) استفاده شد.